Тәтешле басуында – французлар

Чит ил очкычының кунаклавы, әлбәттә, урындагы власть вәкилләре, ФСБ, МЧС, полиция хез­мәткәрләрендә йөз төрле сорау тудыра. Пилотлар монда ничек килеп элә­гүләрен аңлатырга тырышса да, ниндидер кәгазьләр күрсәтсә дә, аларның телен аңлаучы булмый. Шулвакыт ярдәм­гә Аксәет авылы мәктә­бендә инглиз теле укытучысы булып эшләүче Рәдилә Хәбипованы чакыралар. Рәдилә ханым сөйләшүне инглиз телен­дә алып бара, бер якның – сорауларын, икенче якның җавапларын тәр­җе­мә итә. Шулай итеп, авыл укытучысы ярдә­мендә очучыларның Европада үткән авиараллида катнашуы, әлеге вакытта Екатеринбурга очулары, әмма ватылып, би­редә туктарга мәҗбүр булулары ачыклана. Авиаралли 8 июньдә Фран­циянең Кольмар шәһә­рендә старт алган, очу­чыларның маршруты Чехия, Литва, Эстония, Төркия, Греция, Албания, Русия аша үтә икән. Безнең илдә ралли инде Санкт-Петербург, Мәскәү, Казан шәһәрләрендә үткән.

Тик менә ике очучы бәлагә тарый. Шушылар турында кыскача бәян иткәч, француз очучыларына ярдәм оештырыла. Ике урынлы очкычны якындагы Нефтекама шәһәренә төзәтергә алып китәләр, самолет хуҗасы да шунда оча. Ә икенче очуы Жанны Рәдилә һәм Арслан Хәбиповлар үзлә­ренә алып кайта.

— Кунагыбыз бик тыйнак булып чыкты, артык сөйләшеп бармый. Шулай да вакытны үткәрер өчен әңгәмәләшеп утырдык. Әңгәмә инглиз телендә барды. Жан 45 яшькә тиклем полициядә хезмәт итеп, лаеклы ялга чыккан. Очкычлар белән күптән мавыга. Аңа 57 яшь, әмма үз яшеннән күпкә яшьрәк күренә. Ул Русиядә ха­лыкның үз яшеннән өлкәнрәк күренгәнлеген билгеләп үтте, шулай ук Мәскәүдәге тәэссорат­лары белән бүлеште, аңа анда бик ошаган. Шулай ук бездәге табигатьнең матурлыгын ассызыклады. Җиңел әңгәмәләштек, тик аларның инглиз сөйләмендә француз акценты көчле булганлыктан, кайбер сүзләрне аңлавы читенрәк, — ди Рәдилә Рәшит кызы.

Хәбиповлар кунакны урыс ашлары, пилмән белән сыйлый. Кичкә таба самолет төзәтелә һәм Жанны килеп алалар, Екатеринбургка соңла­ган­лыктан, французлар Самарага очарга карар кабул итә. Хабиповларга рәхмәт әйтеп, һавага күтәрелә алар. Менә шулай итеп Рәдилә ханымның чит тел белүе көтелмәгән хәлдә ярдәм итә.

—Тел белү һәркем өчен файдалы. Бер елны ял итәргә Таиландка барган идек. Урындагы халык белән рәхәтләнеп аралаштык, аларның яшә­еше, мәдәнияте турында күбрәк белеп кайттым. Инглиз телендә иркен сөй­ләшкәнгә микән, “Сез Канададан килдегезме?” — дип аптыратып беттеләр. Минемчә, тел — киртә­ләрне җимерүче ул, аңлашу чарасы. Шуңа да балалар мәктәптә телне яхшылап өйрәнсен иде, — ди Рәдилә ханым.

Үзе ул Күрдем урта мәктәбен тәмамлаган. Римма Назарова укыткан инглиз телен яратып үз­ләштерә, шуңа да 10нчы сыйныфны тәмамлагач, Бөре педагогия институтына юллана. Имтиханнарны уңышлы тапшырып, чит телләр факультетына укырга керә. Юллама буенча Тәтешле районының Аксәет авылына укытырга килә, һәм менә инде 28 ел укучыларга белем бирә. Иҗади шәхес. Аның укучылары Бөтенрусия фәнни-тик­шеренү эшләре бәйге­сендә призлы урыннар ала. Күптән түгел ул Русия Мәгариф министрлыгы һәм Иҗтимагый палатасы оештырган класс сәгать­ләре бәйгесендә җиңеп, Мәскәүгә чакыру алган. Шәҗәрә төзү белән мавыга, районда киң таныл­ган Гамил нәселенең шәҗәрәсен төзеп, тарихны “тергезә”. Кыскасы, эзләнүчән, максатчан белгеч.

Менә шундый хәл. Франция очучыларының дә, гади авыл укытучысы Рәдилә Рәшит кызының да хәтерендә ул әле озак сакланыр.

Гөлнара Гыйлемханова.

Тәтешле районы.