Республика умартачылары съездда катнашты

Үткән атнада Уфада умар­та­чы­ларның төбәк съезды булып узды. Анда БР Хөкүмәте Премь­ер-министры урынбасары вазыйфасын вакытлыча башкаручы – авыл хуҗалыгы министры Илшат Фәзрахманов, Русия умар­та­чы­ларының милли союзы президенты Арнольд Бутов, БР буенча Россельхознадзор, ве­те­ринария идарәләре җи­тәк­че­лә­ре Ру­сиянең башка тө­бәк­лә­рен­нән әй­дәүче га­лимнәр, фән докторлары, профессорлар, эре практик-умартачылар катнашты.

Ике көн дәвамында барган съездда бик күп мәсьәләләр кү­тә­релде. Әйе, бүгенге көндә кортчыларны борчыган проблемалар күп икәне киңәшмә барышында биргән сораулардан кү­ренде.

Башкорт балы, чынлап та, дөнья­да иң яхшысы. Әмма моны әле­гә бик күпләр белми. Шу­ның өчен дә башкорт балын һәм умар­тачылыкны популярлаш­тыру зарур. Агымдагы елдан ук «Сөт иле» фестивале кебек рес­пуб­лика дәрәҗәсендә «Бал фес­тивале» дә уздырыла баш­лая­чак. Шулай ук күчмә лаборатория булдыру хакында да сүз куз­га­тыл­ды. Ул түләүсез һәм ирекле рә­вештә булачак. Болар ха­кында Илшат Фәзрахманов белдерде.

Арнольд Бутов, узачак «Апимондия» башкорт умартачыларына балның дөнья­кү­лә­мен­дәге ассортименты, яңа тех­но­логияләр белән танышу өчен уникаль мөмкинлек, дип белдерде. Киләчәктә Мәскәүдә «Башкорт балы» атналыгы уздыру хакында да сүз кузгатты.

Күпләп юкә агачлары киселү умартачыларны нык борчый. Бу хакта БР урман хуҗалыгы министры урынбасары Венер Ваһитов белән әңгәмә корылды. Киләчәктә бу мәсьәләне ныклы контрольгә алырга дигән карарга килделәр. Моның өчен кортчылар үзләре дә булышлык итәргә тиеш. Күпләп юкә агачларын кисү очрагы теркәлгәндә турыдан-туры элемтәгә чыгар өчен Венер Фәнир улы шәхси номерын бирде.

Умарталарны чиплау да кызу әңгәмә тудырды. Законга ярашлы, агымдагы елда барлык корт умарталарына да махсус чип­лар беркетелгән булырга тиеш. Бу эш респуб­ликада башланды инде. Чиптагы мәгълүмат ветеринария хез­мә­тенә, кортчылык продукциясен сатып алучыларга ул нинди территориядәге кортбакчада җитештерелгән, аның ху­җасы кем икәнен ачык­ларга мөм­кинлек бирәчәк. Иң мө­һи­ме – безнең башкорт бал кортларын төрле йогышлы чир­ләр­дән азат итәргә, нәселен саклап калырга булышачак. Умартачылар тарафыннан, кортбакчага бер генә чип урнаштыру дөрес булыр иде, бер умартадагы корт бүген булырга, ир­тә­гә булмас­ка мөмкин, барыбер бал һәр умартадан аерым-аерым суыртылмый, бер урынга туплана, дигән фикерләр яң­гы­рады. Чип­ларның хакы төр­лечә булу да канәгатьсезлек тудырды. Яздан бал кортларын урындагы лабораторияләргә алып килү хакында да онытмаска кирәк.

Кортчылык дигәндә, без никтер балны гына күз алдына китерәбез. Прополис, балавыз, ана корт сөте, бал ик­мәге (перга), үлгән корт (подмор), забрус – шулай ук яхшы бәя­ләнгән бик тә сыйфатлы һәм файдалы кортчылык продукциясе. Күпләр аларны җи­теш­тереп, реализацияли белми. Саткан очракта да өч тиенгә озата. Ә алыпсатарлар баей. Кортчыга үз продукциясен җи­теш­терү генә түгел, ә рек­ламаларга, аны лаеклы хакка сатарга өйрәнергә вакыт җитте.

Апитерапия, ягъни кортчылык продукциясе белән сә­ла­мәт­ләнү елдан-ел популярлаша. Чыгыш ясаучылар дөрес бил­ге­ләде: умартачы, тәү чиратта, үзе физик һәм рухи сәла­мәт булырга, башкаларны да үз артыннан җәлеп итәргә тиеш. Өмет­ле киләчәк – сәла­мәт яшьләр кулында. Шулай булгач, яшь буынны бал ашарга өй­рә­тү, умартачылык эше белән кызыксындыру мөһим. Моны чит илләр тәҗрибәсендә өйрән­гән Смоленск өлкәсе шәх­си эшкуары Антонина Шакшина белдерде. Аның фикеренчә, бәл­ки мәктәпләрдә үк умартачылыкны укыта башларга, балаларны кортбакчаларга экс­кур­сия­ләр­гә йөртергә кирәктер.

Кызганычка каршы, күпме бал җитештереп тә, Русия иң аз бал ашаучы илләр исемлегендә тора.

Киңәшмәдә шулай ук район­нарда умартачылар оешмасы булдыру киркәлеге дә ассызыкланды. Яшьләр сарае би­насы фойесында урнаштырылган күргәзмә чарада кат­нашучылар тарафыннан зур кызыксыну белән кабул ителде. Ул көнне күчмә лаборатория дә эш­ләде.

Мондый съезд традициягә кертелеп, арытабан ел да март аенда уздырылачак, дип бил­геләнде.

Алмаз СӘЛИМГӘРӘЕВ, съездда катнашучы.