"Авыр чакта тәүбә кылу калебне чистарта, кеше Аллаһы Тәгаләнең янәшәдә булуын аңлый..."

Кеше тормышында күңелсез һәм авыр, көтелмәгән хәлләр күп була: гаилә һәм сәламәтлек белән бәйле мәшәкатьләр, законнарның бозылуы һ. б.

Ислам дине бу авырлыкларның барлыкка килү сәбәбен аңлатып бирә. Бу хакта Коръәннең түбәндәге аятендә дә телгә алына: «(И, кеше!) Сиңа берәр яхшылык килсә, ул (синең тырышлыгың белән булмыйча,) – Аллаһтан. Әмма сиңа берәр начарлык килсә, (ул да сәбәп булу ягыннан) синең үзеңнән. <…>» (“Ән-Ниса” (Хатыннар) сүрәсе, 79-нчы аять). «Синең үзеңнән» дигән сүзләр гөнаһ аркасында җәза дигәнне аңлата. Әмма Аллаһы Тәгалә кыенлык аша кешене күтәрергә тели: “Кылган (начар) нәрсәләрнең (бөтенесенең җәзасын Ахирәттә биргәнче,) бер өлешен (дөньяда ук) аларга татытыр өчен, кешеләрнең куллары казанган (начар) нәрсәләр сәбәпле корыда һәм диңгездә бозыклык барлыкка килде. Бәлки, алар (гөнаһлардан) кайтырлар” (“Әр-Рум” (Румлылар) сүрәсе, 41-нче аять).

Туры юлга кайту – кеше өчен ике дөньяда да иң зур уңыш ул. Туры юлдан бару – кешене тәрбияли, аны гөнаһлардан арындыра, әйберләрнең асылын аңларга мөмкинлек бирә. Әбу Сәид әл-Худри һәм Әбу Һүрайра сүзләреннән килгәнчә (Аллаһы алардан разый булсын), Пәйгамбәребез ﷺ әйткән: «Мөселман кешесенә ни генә кагылмасын, бу ару, авыру, борчылу, кайгы-хәсрәт, күңелсезлек яисә хәтта чәнечкеле әйбер кадалу булырга мөмкин, Аллаһы Тәгалә моның өчен аның гөнаһларын һичшиксез кичерер” (Әл-Бохари).

Кешегә үз-үзеңне камилләштерү юлында җиңәргә туры килә торган мәсьәләләрнең берсе – наданлык. Ул кешене тормышны катлауландыра һәм авырлыкларның сәбәбе булып тора торган гамәлләргә этәрә. Мөэмин-мөселманның бурычы – белем алу һәм башкаларны яхшылыкка өндәү: “Арагызда (дини һәм дөньяви) хәергә (файдалы эшләргә) чакыра, яхшы гамәлләрне (кылуны) әмер итә, начар гамәлләрдән тыя торган җәмәгать булсын. Менә шулар – уңышка ирешүчеләр” (“Әлү Гыймран” (Гыймран гаиләсе) сүрәсе, 104-нче аять).